بررسی فراوانی یافته های آزمایشگاهی مننژیت باكتریال در كودكان بستری شده در بیمارستان كودكان فاطمی- سهامیه قم در سالهای 82-1379

جهت اخذ درجه دكترای پزشكی

چكیده

مقدمه و هدف:

با توجه به اهمیت فوق العاده مننژیت در طب كودكان و با نظر به این كه بسیاری از تست های تشخیصی در دسترس در مملكت ما فاصله زیادی تا رسیدن به استانداردهای جهانی دارند ما بر‌‌آن شدیم كه ابتدا ارزش تشخیصی هر یك از علایم بالینی مننژیت را ارزیابی كنیم و شایعترین تظاهرات مننژیت را در مملكت خود شناسائی كنیم. سپس ارزش تشخیصی تست های آزمایشگاهی را در بیمارانی كه مننژیت آنها به اثبات رسیده است مورد ارزیابی قرار دهیم.

مواد و روش ها:

به این منظور طی یك تحقیق توصیفی پرونده 122 كودك را كه از ابتدا سال 79 تا آخر سال 82 با تشخیص مننژیت باكتریال در بیمارستان فاطمی- سهامیه قم بستری و درمان شده بودند را بررسی نمودیم.

برای سهولت كار چك لیست تهیه كردیم كه در آن بر متغیرهایی مانند سن، جنس، علامت مراجعه، یافته آزمایشگاهی خون و CSF تایید و تاكید شده بود. یافته‌های آزمایشگاهی مورد نظر شامل: تعداد WBC خون هنگام مراجعه، قند خون، BUN و Cr خون، Na⁺ و K⁺ خون، B/C و در مورد CSF هم شامل: تعداد WBC، میزان پروتئین و گلوكز خون و كشت بود. البته به رنگ آمیزی CSF هم دقتی داشتیم اما جزء اهداف نبود.

فصل اول: معرفی پژوهش

مقدمه:

مننژیت عبارت است از التهاب لپتومننژ ( نرم شامه + عنكبوتیه )

علل ایجاد كننده مننژیت باكتریال:

2ماه اول زندگی: استرپتوكوك گروه B، با سیل های گرم منفی روده ای نظیر E.coli، لیستریا مونوسیتوژن و گاهاً هموفیلوس انفولونزا تیپ b.

2 ماهگی تا 12 سالگی : پنوموكوك. ، مننگوكوك، هموفیلوس انفلونزاتیپ b

( هموفیلوس انفلونزاتیپ b در كودكان زیر 4 سال شایعترین علت ایجاد كننده مننژیت باكتریال بود كه بعد از كاربرد واكسن كاهش قابل توجهی پیدا كرده است ).

در كودكان با نقص ایمنی یا نقص آناتومیكی: سودوموناس، استاف اورئوس، استاف كواگولاز منفی، سالمونلا، لیستریا مونوسیتوژن.

در شكستگی سینوس ها و قاعده جمجمه: پنوموكوك

در آسیب های نافذ جمجمه و اعمال جراحی مغز و اعصاب: استافیلوكوك.

درشنت های بطنی _ صفاقی : استافیلوكوك اورئوس و باكتری های روده ای.

از نظر اپیدمیولوژی: مننژیت باكتریال در فصول زمستان و بهار شایعتر بوده، در پسران بیشتر از دختران است و اكثراً بین دو ماهگی تا  دوازده سالگی رخ می دهد.

...

فصل دوم: متدلوژی ( روش شناسی )

نوع پژوهش:

نوع پژوهش، توصیفی  مقطعی ( Cross - Sectional ) می باشد.

روش نمونه گیری:

سرشماری، با مراجعه به بایگانی بیمارستان كودكان فاطمی - سهامیه  قم پرونده های كودكان بستری با تشخیص مننژیت باكتریال در سال های 82-79 را جدا نموده و اطلاعات لازم را با استفاده از چك لیست جمع آوری می كنیم.

حجم نمونه:

جامعه آماری با جامعه هدف یكی است.

جامعه پژوهش:

كودكان بستری شده با تشخیص مننژیت باكتریال در بیمارستان كودكان فاطمی - سهامیه قم در سال های 82-79.

متغیرها:

سن، جنس، علت مراجعه، قند خون، تعداد لكوسیت های خون، BUN خون، Cr خون، Na⁺ خون، K⁺ خون، Blood Culture مثبت، تعداد لكوسیت های CSF، glc در CSF، Pr در CSF، CSF Culture مثبت.

روش جمع آور اطلاعات:

چك لیست

روش تجزیه و تحلیل اطلاعات:

با جمع آوری اطلاعات و دسته بندی و تفكیك آنها و استفاده از بسته نرم افزاری SPSS اطلاعات مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.

فصل سوم: یافته های پژوهش:

تعداد 122 نفر مورد آنالیز قرار گرفتند، از این تعداد 50 نفر دختر ( 41% ) و 72 نفر پسر ( 59% ) بودند. نسبت پسر به دختر برابر 43/1 به 1 می باشد نمودار 1.

19 نفر ( 9/15% ) از این بیماران در گروه سنی زیر 2 ماه قرار می گرفتند و 69 نفر (6/56% ) در گروه سنی 2 ماه تا پایان 7 سالگی قرار می گرفتند و 43 نفر (9/27% ) نیز در گروه سنی بالای 7 سال قرار داشتند. نمودار 2.

از 19 نفر گروه سنی زیر 2 ماهگی  4 نفر (1/21% ) دختر و 15 نفر (9/78% ) پسر بودند، از 69 نفر گروه سنی 2 ماهگی تا 7 سالگی، 31 نفر (9/44% ) دختر و 38 نفر (1/55% ) پسر بودند و از 34 نفر گروه سنی بالای 7 سال، 15 نفر (1/44% ) دختر و 19 نفر (9/55% ) پسر بودند.

در 106 نفر (9/86% ) از این بیماران وجود تب به عنوان یكی از دلایل مراجعه مطرح شده است. تهوع در 75 نفر (5/61% ) جزء علل مراجعه بوده است. استفراغ در 80 نفر (6/65% )، سردرد در 52 نفر (6/42% )، سرفه در 11 نفر (9% )، بی قراری در 6 نفر (9/4% )، تشنج در 8 نفر (6/6% )، بیحالی در 23 نفر (9/18% ) و شیر نخوردن و بی اشتهایی در 10 نفر (2/8% ) از بیماران به عنوان شكایات اصلی مطرح بوده اند.

در گروه سنی زیر 2 ماهگی تب در 4/68% شایعترین دلیل بستری بوده و پس از آن شیر نخوردن در 8/36% بی قراری و بی حالی در 1/21% از بیماران و استفراغ و تشنج در 3/5% از بیماران فراوانترین دلایل بستری بوده است. نمودار 3.

در گروه سنی 2 ماهگی تا پایان 7 سالگی در 64 نفر تب (8/92% ) در 51 نفر ( 9/73 %)

استفراغ، در 47 نفر (1/68% ) تهوع، در 26 نفر (7/37% ) سردرد، در 15 نفر (7/21% )
بی حالی و در 10 نفر (5/14% ) سرفه شایعترین علل مراجعه بوده اند. نمودار 4. تشنج در 5 نفر (2/7% ) و بی قراری در 2 نفر (9/2% ) وجود داشت.

در گروه سنی بالای 7 سال شایعترین دلایل بستری به این شكل بوده است: تب 9 نفر (3/85% )، تهوع و استفراغ 28 نفر (4/82% )، سردرد 26 نفر ( 5/76% )، بی حالی 4 نفر (8/11%)، نمودار 5.

تشنج در 2 نفر (9/5% ) و سرفه در 1 نفر (9/2%) مشاهده شد.